Bartosz Sobanek

     Ostatniego dnia mojej wizyty w Kalkucie. Gdy włóczyłem się, jeszcze skrytymi w półmroku uliczkami wokół Sudder Street. Co prawda targ kurczaków już się rozpoczynał, ale w najmniejszym stopniu nie przeszkadzało to w śnie okolicznym rikszarzom.

Kalkuta. Czwarta rano.

     I kolejne z serii sprzedawców.
Złapane późnym wieczorem na Paharganj.

Sprzedawcy - New Delhi

Sprzedawcy - New Delhi

     Znów wracam do tego wspaniałego miejsca, jakim była akhara kushti w Varanasi. Tym razem w czerni i bieli...

     Bo na niedzielę już nie zdążyłem. Tylko zdjęcie, bez historii i opowiastki. Po prostu leżąca na ulicy krowa dobrze ułożyła mi się w kadrze...

Tuż przy Świątyni Jagannath. Puri.

     Dobrej nocy. I oby aktualne, cząstkowe wyniki wyborów prezydenckich (według danych PKW z 51% obwodów, Bronisław Komorowski otrzymał w II turze wyborów prezydenckich 49,59% głosów, a Jarosław Kaczyński - 50,41%), rano były już inne. Dalekie od zaściankowości, ksenofobii i pieniactwa.
Oby...

     Ostatni dzień mojej samodzielnej „wyprawy” spędziłem włócząc się po wąskich uliczkach wokół dworca kolejowego New Delhi. I oczywiście musiałem po raz kolejny trafić do zaułku rzemieślników, jak nazwałem fragment tłocznej uliczki, na której co krok można było zobaczyć ludzi pracujących w małych ulicznych warsztatach. Zresztą zdjęcia z tego miejsca pokazywałem już we wpisach Warsztat uliczny oraz Zaczynam nieudanym. I na pewno do zaułka zajrzę jeszcze nie raz...

Zaułek rzemieślników. New Delhi.

     W większości kultur istnieje tradycyjna forma walki. Większość z nich można przyrównać do sportu znanego dzisiaj pod nazwą zapasów. Miały one na celu przede wszystkim stałe podnoszenie sprawności i umiejętności bojowych członków danej społeczności. Bez eliminowania go z potencjalnych potyczek.
     Od północnych zakątków Europy (Devonshire i Kornwalia w Wielkiej Brytanii bądź krajami nordyckimi), przez Europę kontynentalną (m. in. Szwajcaria, Sardynia, Włochy bądź Gruzja i Armenia) aż po Afrykę (Senegal, Gambia, Togo, Burkina Faso) i Azję, wszędzie tam można natrafić na ludzi kultywujących tradycje zapaśnicze. W Indiach trafiłem na zapaśników Kushti.
     Cechą charakterystyczną tej odmiany zapasów jest arena (akhara), na której odbywają się treningi. Jej podłożem jest glina wymieszana z solą. Już samo przygotowanie do treningu stanowi osobną ceremonię. I jednocześnie rozgrzewkę przed właściwą walką.
     Lecz tradycyjne zapasy indyjskie to nie tylko sport. To pewien sposób życia ograniczony wieloma regułami i podporządkowany zasadami mistrza/trenera/guru. Wszystko związane jest z życiem w czystości, które ma pomagać w budowaniu siły i zachęcać do treningów. I nie chodzi tutaj tylko o proste zakazy wykluczające palenie, picie bądź seks. W akharach uczeń nie ma wolnego czasu — cała jego dzienna aktywność podporządkowana jest samodoskonaleniu. Pod bacznym wzrokiem nauczyciela, rzecz jasna...
     Razem mieszkają, razem trenują, przygotowują posiłki, dbają o swój dom. Starsi pomagają młodszym w nauce. Opiekują się sobą w przypadku choroby bądź kontuzji. Pobyt w akharze umożliwia nawiązanie niesamowicie bliskich relacji, które dla mnie, człowieka z zewnątrz, odbiciem typowych zachowań w rodzinie. Mimo tak niesamowitego nagromadzenia testosteronu.     Zdjęcie pochodzi z mojej ulubionej akhary Tulsi Ghat. Wtorki zwyczajowo poświęcone są bóstwu opiekuńczemu kushti — Hanumanowi i te dni przeznaczone są na odpoczynek, regeneracje i drobne prace porządkowe na terenie szkoły. Oczywiście nie można zapomnieć o jodze, która uzupełnia ćwiczenia fizyczne a jednocześnie hartuje umysł.

PS

     Tak się zastanawiam i powoli dochodzę do wniosku, że jednak zbyt często zamieszczam wpisy na blogu... Może powinienem popracować nad stroną i tam zamieszczać pełne historie/tematy? Sam nie wiem...

     Idąc za ciosem poprzedniego wpisu... Tym razem bez historii...

     Tamtego dnia, po poranku spędzonym z kushti wybrałem się ghatami w kierunku mostu kolejowego. Dochodziło południe... Upał był nieznośny. Nigdy czegoś takiego nie przeżyłem. Kamienne schody piły temperaturę jak gąbka, jednocześnie odbijając promienie Słońca. Płynący obok Ganges parował. Było to najgorętsze miejsce w jakim kiedykolwiek byłem. Sahara i sudańskie piekiełko mogą się schować. Letnia Dolina Królów biła miłym chłodem w porównaniu do tego piekarnika.
Gdy zatrzymałem się by zrobić to zdjęcie i spoglądałem przez kominek przez przypadek dotknąłem metalową częścią Bronici policzka. Pierwszy raz zdarzyło mi się oparzyć aparatem...

Południe na ghatach w Varanasi.

     Zapędzony siłą, przez korporacyjną, nigdy nie czyszczoną klimatyzacją, na zwolnienie lekarskie mam trochę więcej czasu na skanowanie i zmniejszanie zdjęć z ostatniego wyjazdu do Indii.
Fotografia zrobiona jest tego samego dnia, o tej samej porze co poprzednia.

Na ghatach. Varanasi.

     No i blog dorobił się dwusetnego wpisu. Tym razem jednak tej okrągłej liczby nie przegapię, tak jak miało to miejsce z pierwszą setką.
Dwieście wpisów, 529 dni od uruchomienia bloga. Udało mi się zainteresować Was tą stroną tak, że notuję średnio ponad 350 unikalnych adresów ip dziennie, ponad 40 osób subskrybuje mój kanał RSS. Te 200 wpisów skłoniło 150 Gości do pozostawienia prawie pól tysiąca komentarzy. Dzięki Waszemu wsparciu udało mi się zdobyć tytuł Bloga Roku 2009 w kategorii „Foto, wideo, komiks”.
Dziękuję Wam za odwiedziny i komentarze motywujące do dalszego publicznego pokazywania moich fotografii.

Sadhu. Lalita Ghat. Varanasi.

     A zdjęcie? Dla mnie to kwintesencja miasta, któremu Czołowa Pogodynka RP poświęcił w swojej książce o Indiach całe pół strony. Sam nie wiem czemu Varanasi wspominam z takim sentymentem. Każdą chwilę tam spędzoną.
Tego Sadhu spotykałem każdego poranka, gdy jeszcze półmrok spowijał przybrzeżne budynki. To on odezwał się do mnie pierwszy. I nie były to sztampowe pytania w stylu „skąd jesteś” czy też „jak podobają ci się Indie”. Zapytał czy już wiem czego szukam i czy znając cel będę szczęśliwy.
Każdy kolejny poranek, zaraz po wyjściu z hotelu spędzałem w jego towarzystwie, pijąc poranny czaj i rozmawiając. Bądź milcząc patrzyliśmy jak różowieje niebo nad Varanasi.

a jednak cieszy...
     Dzisiaj rano, podczas porannego przeglądania sieci spotkała mnie niezmiernie miła niespodzianka... Na portalu, który od dawna już traktuje bardzo lekko, moja fotografia otrzymała wyróżnienie w postaci Zdjęcia Dnia. Przyjemność jest tym bardziej duża, że moje fotografie na plfoto zazwyczaj przechodzą niezauważone. Bądź niekomentowane. Powtórzę się po raz kolejny — to bardzo miłe, gdy coś, co robi się dla przyjemności, dla siebie nagle zostaje docenione...     Tym samym zdjęcie to mogę dołożyć do pozostałych, które uzyskały plfotowe wyróżnienie.

     Dawno już nic nie zamieszczałem :). Ciąg dalszy fotografii, które ubrałem w roboczy tytuł „Pieskie życie” Możecie je zobaczyć tu, tu i tu.

Pieskie życie. Varanasi.

     Zdjęcia z delhijskiej tłocznej uliczki, której ściany okupowały dziesiątki maleńkich warsztatów pojawiły się na moim blogu już kilka razy (Warsztat uliczny, Zaczynam nieudanym oraz Zaułek rzemieślników). Dzisiaj jednak chciałem pokazać Wam kilka zdjęć garncarzy, którzy w tym miejscu z niesamowitą precyzją i prędkością produkowali wprost niewyobrażalne ilości mis, kubków, dzbanów.

     Jak co rano budzik zrywa mnie przed czwartą rano. Szybki, nie dający ochłody prysznic pozwala zmyć z siebie resztki snu. Jak co rano upycham w plecaku, obok aparatów, kilka filmów. Zbiegając stromymi, hotelowymi schodami do wyjścia zarzucam go na plecy.
     Zaspany portier uchyla tylko oko słysząc jak odsuwam kratę przy wejściu. Przywykł już do moich porannych wycieczek. Krata skrzypi niemiłosiernie zanim wreszcie uda mi się odchylić ją na tyle, bym mógł wyjść na zewnątrz.
Wąska uliczka. Zwalniam na chwilę. Rozkoszuję się chłodem poranka.
     I znów biegiem. Krowa (tuaj się pojawiła), kapliczka Ganeśi, zakręt w prawo. Przeskakując schodki zbiegam w dół, w kierunku Gangi. Złożonymi dłońmi pozdrawiam Sadhu siedzącego pod aśramem „Tree Baba. Soul's pleasure”. Starzec jak co rano życzy mi „bogatego dnia”.
     Truchtem w dół. Kolejny zakręt w prawo i wpadam w ciemny, długi tunel, przy ścianach którego śpią pielgrzymi i przybywający do Varanasi święci mężowie. Uff... Tym razem udało mi się zdążyć przed stadem krów wracających w rzecznego wodopoju.
     Tunel urywa się nagle a pode mną rozpościera się panorama ghatu Lalita. Zwalniam schodząc wysokimi i niezwykle stromymi schodami.
     Jeszcze chwila rozmowy z moim Sadhu, poprawienie plecaka i rozpoczynam trucht w kierunku ghatu Tulsi.
Kushti już się zbierają...

     Wracając do hotelu zatrzymałem się na chwile przy „Tree Baba”. Sadhu wciąż tam był, a ja bardzo chciałem uwiecznić jego portret...

Sadhu. "Tree Baba". Varanasi.

Sadhu. "Tree Baba". Varanasi.

     Po raz kolejny wracam do akhary kushti. Tym razem jednak do Delhi, do najsłynniejszej i najbardziej utytułowanej — Guru Hanuman Akhara. Gdyby nie Tarun i Ajay — fantastyczni właściciele Truly India Travel nigdy nie udałoby mi się tam trafić. Dzięki nim miałem okazję spędzić ostatnie dni mojego pobytu w Indiach na podglądaniu zapaśników podczas ich codziennych zajęć.     Po raz kolejny cyfrowe zdjęcie przekonwertowane na czerń i biel. Ostatnio nie radzę sobie z kolorem. Nie potrafię nad nim zapanować tak, by zaczął mi się podobać. Jednak oddanie rzeczywistości w czymś więcej niż odcieniach szarości jest diabelnie trudnym zadaniem. I mogę tylko pozazdrościć fotografom, których zdjęcia przygotowywane są przez fachowców. Od razu przed oczyma staje mi jedna ze scen, opisywanego tutaj pokrótce filmu „Fotograf wojenny”. Nachtwey rozmawia z mężczyzną odpowiedzialnym za przygotowanie odbitek, korygując kolejne wersje. Jednak mieć zamysł i materiał wyjściowy a osiągnąć odpowiedni, zamierzony efekt to dwie zupełnie różne historie.
Dlatego też oficjalnie ogłaszam: poszukuję retuszera! Osoby, która potrafi okiełznać kolor.

     Uff... Tym razem zdążyłem ze zdjęciem...
Zrobiłem je podczas jednej w porannych włóczęg po wiosce rybackiej na obrzeżach Puri. Trochę koloru by ożywić nieco czarno — biały blog.

     Spotkałem go w samo południe. Żar lał sie z nieba. Gorąc bił z dołu, od nagrzanych kamiennych schodów.
Myślałem, że znam już wszystkie triki wyciągania pieniędzy, jednak ten sadhu wyprowadził mnie z błędu. Numer „na obcą monetę” zobaczyłem po raz pierwszy. Chyba jednak już nasiąkłem Indiami i poziom mojej asertywności wzrósł niepomiernie w stosunku do tego, jaki był podczas mojej pierwszej wizyty w tym kraju.
     Sadhu odszedł z niczym. Ja miałem przynajmniej zdjęcia.. A wystarczyło, żeby grał ze mną fair.

     I kolejne z serii sprzedawców. Tym razem z placu przy Świątyni Jagannath w Puri.

     I znów wracam do najsłynniejszej akhary kushti — Guru Hanuman Akhara.

     Ciekaw jestem jak w październiku zareagują chłopaki z tej Akhary, gdy pojawię się niezapowiedziany, z tekturową tubą pełną odbitek pod pachą...     Powtórzę się — jeśli ktoś z Was poświęciłby kilka godzin na tym by nauczyć mnie radzenia sobie z kolorem byłbym niezmiernie wdzięczny.
Miłego dnia. I znikam na rower. A może w końcu uda mi się połączyć te dwa zainteresowania... :)

     Pierwszego dnia pobytu w Delhi wybrałem się na włóczęgę w Dzielnicy muzułmańskiej, niedaleko Meczetu Piątkowego — Dżami Masdżid. Trudno było nie trafić na targ zwierząt i przyległe do niego rzeźnie. Powietrze było aż gęste od smrodu krwi, mięsa i zwierząt trzymanych w fatalnych warunkach. Powstrzymałem jednak zarówno odruch wymiotny jak i chęć ucieczki stamtąd. Wyciągnąłem aparat i zacząłem fotografować. Jeszcze krygując się przed skierowaniem obiektywu w kierunku ludzi.
Zdjęcie, które dzisiaj Wam pokazuję jest najlżejszym, najmniej drastycznym ze wszystkich tam zrobionych.

     Podczas mojego ostatniego pobytu w Varanasi zdarzało się czasami, że miałem wrażenie przebywania w mieście, w którym wprowadzono stan wojenny. Policja i wojsko były widoczne na każdym kroku. Spotykałem ich nawet w najciemniejszych i najbardziej nieturystycznych zaułkach. Nie wiem czy było to spowodowane rosnącymi niepokojami społecznymi (pora sucha jest czynnikiem w głównej mierze je determinującym) czy też ogromną rzeszą indyjskich pielgrzymów przybywających do Złotej Świątyni.
Zdjęcie zrobiłem podczas pudży (pudźy? puji? pisownia polska nazw indyjskich jest dla mnie nadal zagadką). Bramini, którzy prowadzili wieczorną ceremonię byli nieodstępowani ani na krok przez świtę wojskowych.

     Pierwszego dnia chciałem odwiedzić dzielnicę muzułmańska wraz z górującym nad nią Meczetem Piątkowym — Dżami Masdżid. Złapałem pierwszą motorikszę, za kierownicą której siedział Sikh. Tak z sentymentu i dużej estymy jąką darzę przedstawicieli tej grupy społeczno—religijnej.
I oczywiście musiałem zrobić mu portret. To była pierwsza klatka, jaką zrobiłem podczas mojego ostatniego pobytu w Indiach.

Sikhijski rikszarz. Delhi.

     Tym razem więcej zdjęć zrobionych w odwiedzonych przeze mnie akharach. Powoli składają się w reportaż. Jednak uważam, że dopiero kolejna wizyta, kolejny pobyt u zapaśników pozwoli na połączenie fotografii w spójną całość. I przedstawienie ginącej tradycji Indii...

     Bo zazwyczaj nie fotografuję dzieci, bo staram się, poprzez dobór szkła/odległości/wysokości, nie powodować przekłamania perspektywy, bo, przy zdjęciach kolorowych, poprawnie ustawiam balans bieli. To zdjęcie jest inne.
     Dziewczynka biegała wśród pielgrzymów czekających na ghacie Lalita na wieczorną pudżę. Próbowała im wcisnąć kwiaty i papierowe łódki, które puszcza się z nurtem Gangi, jako ofiara dziękczynna za mijający dzień.
     Ceny były różne. Od pięciu rupii dla Hindusów po ponad sto dla Japończyków, Niemców i Amerykanów. Jednak to nie tradycyjne elementy hinduskiej modlitwy były powodem tego, że obcokrajowcy płacili. Jeśli popatrzycie na zdjęcie będziecie wiedzieli o czym mówię. Wystarczyło, że stawała blisko upatrzonych ofiar, zaciskała usta i robiła oczy, niczym Kot w butach ze Shreka a oni sięgali głębiej do kieszeni.
     Mnie najbardziej bawiła zmiana jej zachowania, którą mogłem obserwować, gdy za którymś razem z kolei czekałem na wieczorna modlitwę siedząc dokładnie w tym samym miejscu co zwykle. Z rozbrykanego dzieciaka (będzie też takie zdjęcie) zamieniała się w prawdziwą profesjonalistkę od wyciągania kasy. I robiła to z niesamowicie naturalnym wdziękiem.

     Jeszcze trochę ponudzę Was czarno—białymi fotografiami z Indii. Wiem, że część z Was może być już nimi znużona wiec postaram się niedługo pokazać coś „made in Poland”.
A od grudnia przygotujcie się na nadejście zdjęć z Wietnamu!

     Muszę się pochwalić. Po raz piąty udało mi się zdobyć wyróżnienie, w postaci Zdjęcia Dnia, na portalu plfoto. Nie będę ukrywał, że zaskoczyli mnie po raz kolejny. Szczególnie, że moje zdjęcia lawirują na pograniczu tej galerii. Nie bawię się w kółeczka adoracyjne, nie pokazuje aktów, nie szopuję. Po prostu od czasu, do czasu pokazuję zdjęcia. Chyba bardziej myśląc o zareklamowaniu tego bloga, niż zbieraniu not.
Miło, że ktoś docenia efekty mojego hobby...I takim to sposobem dokładam kolejne zdjęcie do grupki fotografii, które zdobyły uznanie na tym portalu.

     Kolejne, może już nie tak udane jak te prezentowane poprzednio, zdjęcie zrobione w akharze Guru Hanumana w Delhi.

     Ciąg dalszy fotografii, które ubrałem w roboczy tytuł „Pieskie życie”(pojawiły się tu, tu, tu i tu).
     Wieczór. Wokół trwa turystyczny szoł, w jaki zamieniła się wieczorna modlitwa. Tuż nad samą rzeką śpi wychudzony psiak. Czujnie, strzygąc uszami, co chwilę podnosząc łeb...Taka mała dygresja: w trakcie mojej pierwszej wizyty w Indiach, widok wynędzniałych psów mocno mną wstrząsnął. Teraz szykujemy się do wyjazdu do Wietnamu, gdzie psie mięso zalicza się do rarytasów... Teraz będzie gorzej.
Aby uzmysłowić Wam czego się obawiam, pozwolę sobie na cytat z książkowej relacji z rowerowej podróży po Chinach, Wietnamie i Kambodży autorstwa Roberta Maciąga:

Na targowisku, gdzieś po drodze, psy. Pieczone, świeżo zarżnięte lub jeszcze w klatkach. Drucianych, wypchanych do granic psiej i drucianej możliwości. Widok bezgranicznie żałosny.

     Najdziwniejsze jest to, że jedyna różnica pomiędzy sytuacją w Europie a Wietnamem jest rodzaj zwierzęcia. A jak różny odbiór. Nie przeszkadza nam hodowanie przemysłowe świń, krów czy kurczaków a wzdrygamy się na samą myśl o skrzywdzeniu psa. Targi zwierząt przeznaczonych do uboju nie wywołują w nas odrazy, nie oburza nas świadomość tego w jaki sposób zabijane jest zwierzę, z którego będą „takie pyszne, domowe wędliny”.     Wiec, błagam, nie piszcie mi o barbarzyństwie. Nie oceniajmy innych kultur zamykając oczy na czarne strony tej, w której żyjemy.